بررسی نسبت نیتروژن (نیتراتی و آمونیومی) بر میزان ماده خشک و محتوی رنگیزه های فتوسنتزی و ترکیبات بیوشیمیایی قند و پرولین اندام های هوایی و ریشه گیاه دارویی بالنگو(lallemantia royleana L.) تحت شوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

تهران - ابتدای آزاد راه تهران قم - روبروی حرم مطهر امام خمینی (ره) - دانشگاه شاهد

چکیده

تنش شوری یکی از عوامل مهّم کاهش رشد و عملکرد گیاهان دارویی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. مطالعه ای به منظور ارزیابی تحمّل به شوری و تأثیر منابع مختلف کودهای نیتروژنه و نحوه اعمال آن بصورت فاکتوریل در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه شاهد بر گیاه دارویی بالنگوصورت گرفت. عامل شوری (آب مقطر، 40، 80، 120 و 150 میلی مولار) و نسبت منبع نیتروژن (نیترات:آمونیوم) (0 : 100، 75 : 25، 50 : 50، 25 :75 و 100 : 0) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد محتوای پرولین، قند، رنگیزه‌های فتوسنتزی، محتوای عناصر سدیم و پتاسیم اندام هوایی و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و میزان ماده خشک اندام زمینی و خشک اندام هوایی تحت تاثیر شوری و منبع تغذیه نیتروژن قرارگرفتند. مقایسه میانگین نشان داد شوری باعث افزایش 5/55 درصدی پرولین و 9/24 درصدی قندهای محلول در اندام‌های هوایی گردید. ازطرف دیگر با افزایش شوری میزان سدیم به طور معنی‌داری افزایش یافته(18) و سدیم مانع جذب پتاسیم(12) شد. همچنین شوری باعث کاهش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز(24 درصد) در بالنگو گردید. اما افزایش نیتروژن آمونیومی باعث افزایش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در برگ (3/16 درصد)، ساقه (35/3 درصد) و ریشه (16/7 درصد) گردید. از سوی دیگر افزایش نسبت نیتروژن آمونیومی باعث کاهش وزن تر و خشک اندام زمینی و اندام هوایی گیاه بالنگو شد که این نشان دهنده ثر سوء آمونیوم بر روی گیاه بالنگو بوده است.

کلیدواژه‌ها


-       آرویی، ح.، (1379). تأثیر آماده‌سازی بذر، تنش شوری و تغذیه ازت بر برخی صفات کمی و کیفی کدوی تخمه کاغذی، پایان نامه‌ی دکتری. دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.
-        شاهوردی م ع ، ح امیدی و ع بستانی. .1394 اثر نیتروژن بر جوانه‌زنی، رشد اولیه، پرولین و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در گیاه دارویی گاوزبان تحت تنش شوری. فصلنامه بوم شناسی گیاهان زراعی. 6 (11)، شماره 4، صفحه 73-57.
-       کافی، م.، برزویی، ا.، صالحی، م.، کمندی، ع.، معصومی، ع و.نباتی، ج. 1380. فیزیولوژی تنش­های محیطی در گیاهان. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
-       دلشاد، م.، بابالار، م.، و کاشی. ع.، 1379. اثر شاخص نیتروژن محلولهای غذایی در تغذیه معدنی ارقام گوجه فرنگی گلخانه. ای در کشت هایدروپونیک. مجله علوم کشاورزی ایران. 31(3): 613-625.
-       خاوری نژاد، ر. و محمدی، ن.، 1386. تاثیر غلظت­های مختلف نیترات و آمونیوم بر رشد و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و مقدار تروپان آلکالوئیدها در گیاه بنگدانه. نشریه علوم دانشگاه تربیت معلم. 17(4):963-972.
-       عبدل زاده، ا.، ملک جانی، ز.، گالشی، س.، و فرهاد یغمایی. 1385. بررسی اثر توام شوری و تغذیه نیتروژن بر رشد گیاه کلزا، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 13(3).
-       عقیقی م ش.، امیدی، ح.، و بستانی، ع.،1394. اثر نیتروژن بر جوانه‌زنی، رشد اولیه، پرولین و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در گیاه دارویی گاوزبان تحت تنش شوری، بوم شناسی گیاهان زراعی. 11، 4، 94، صفحه 73-75
-        Naghibi, F., Mosaddegh, M., Mohammadi Motamed, S. & Gorbani, A. 2005. Labiatae family in folk medicine in Iran: from etnobotany to pharmacology, Iranian Journal of Phamaceutical Research, 2:63-79.
-        Munns, R. 1993. Physiological process limiting plant growth in saline soil: some dogmass andhypotheses. Plant Cell and Environment, 16:15-24.
-        Greenway, H., Munns, R. 1980. Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Annu. Rev. Plant-Physiology, 31:149-190.
-        Comba, M. E. Benavides, M. P. and Tomaro, M. L. 1998. Effect of salt stress on antioxidant defence system in soybean. Enviroment, 23: 609-618.
-        Mangal, J. L., Yadava, A. and Singh, G. P. 1986. Effects of different levels of soil salinity on germination, growth, yield and quality of coriander and fennel. South Indian Horticulture, 34: 26-31.
-        Hassegawa, R. H., Fonseca, H., Fancell, A. L. and Silva, D. 2008. Fertilization on fungal contamination and fumonision production in corn grahns. Food control, 19:36-43.
-        Rios-Gonzalez, K., Erdei, L., and Lips, S.H. 2002. The activity of antioxidant enzymes in maize and sunflower seedlings as affected by salinity and different nitrogen sources. Plant Sci. 162:923-930.
-        Kronzucker, H.J., Siddiqi, M.Y., Glass, A.D.M., and Kirk, G.J.D. 1999. Nitrate ammonium synergism in rice: A subcellular analysis. Plant Physiology. 119: 1041-1046.
-        Oji, Y., and Izawa, G. 1968. Utilization of nitrate nitrogen in higher plants (part7). The inducibility of NADH: nitrate oxidoreductase and the enzyme activity affected by leaf position in rice plants Journal of the science of soil and manure, Japan Japanese.
-        Sym, G. D (1984). Optimisation of the in vivo assay condition for nitrate reductase in barley (Hordeum vulgar L.), Journal of Science Food Agriculture, 35: 725-730.
-        Bates, I.S., Waldern, R.P. and Teare, I.D. 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil.39: 205-207.
-        Chapman, H.D., and Pratt, A. 1961. Methods of analysis for Soil, Plant and water. University of California. Division of agricultural Science, 309 p.
-        Santamario, P. and Elia, A.1997. Effect of nitrogen form on growth, yield and ion composition of endive. J. Amer. Soc. Horticulture Science, 122(1): 140-145.
-        Tremblay, N. and Gosselin, A.1989. Growth and nutrient status of celery seedling in response to nitrogen fertilization and NO3:NH4 ratio. Horticulture Science, 24(2): 284-288.
-        Hohjo, M., C. Kuwata, K. Yoshikawa and T. Ito. 1995. Effects of nitrogen form, nutrient concentration and Ca concentration on the growth, yield and fruit quality in NFT-tomato plants. Acta Hort. 396: 145-152
-        Errebhi, M. and G.E. Wilcox. 1990. Plant species response to ammonium-nitrate concentration ratios. J. Plant Nutr. 13: 1017-1029.
-        Findeneg G.R. 1987. A comparative study of ammonium toxicity at different constant pH of the nutrient solution. Plant and Soil. 103, 2, pp. 239-243
-        Cabrera, R. I. 2001. Effects of NaCl salinity and nitrogen fertilizer formulation on yield.
-        Martin, D. O. 1970. The effect of ammonia on germination and development of seedlings in soil. Ph.D Thesis, Iowa State University