اثر کود زیستی نیتروکسین و سوپر جاذب رطوبت بر صفات رشد و اجزای عملکرد بلال ذرت دانه‌ای در شرایط تنش کمبود آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد واحد بروجرد

3 کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی استان همدان

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی اثرات کود زیستی نیتروکسین و سوپر جاذب رطوبتی بر صفات رشد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای در تحت شرایط تنش کمبود آب به اجرا درآمد. در این آزمایش فاکتور آبیاری با سه سطح شامل آبیاری نرمال (آبیاری در پتانسیل آب خاک 3- بار)،‌ تنش متوسط (آبیاری در پتانسیل آب خاک 7- بار) و تنش شدید (آبیاری در پتانسیل آب خاک 11- بار) بعنوان عامل اصلی و کود زیستی نیتروکسین و پلیمر سوپر جاذب و ترکیب آن‌ها به همراه تیمار شاهد در چهار سطح بعنوان عامل فرعی به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ارتفاع بوته،‌ شاخص سطح برگ،‌ طول بلال، محیط بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف،‌ وزن 100 دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بود. نتایج نشان داد که اغلب صفات رشد و نیز عملکرد به صورت معناداری تحت تأثیر کاربرد سوپرجاذب و نیتروکسین قرار گرفتند. این اثربخشی در شرایط تنش ملایم کمتر و با تنش شدید بیشتر بود. کاربرد توأم سوپرجاذب و نیتروکسین در هر دو شرایط تنش ملایم و خفیف وضعیت بهتری در صفات رشد و اجزای عملکرد ایجاد کرد. عملکرد دانه در شرایط تنش شدید با استفاده از نیتروکسین و سوپر جاذب و ترکیب آن‌ها در مقایسه با عدم استفاده از آ‌ن‌ها به ترتیب 35 ،60 و 68 درصد افزایش یافت. کمترین عملکرد دانه (65/4 تن در هکتار) با تنش شدید آبی و عدم استفاده از کود زیستی نیتروکسین و سوپرجاذب حاصل شد.

کلیدواژه‌ها


علوی فاضل، م.، رادمنش، فریدون .، مسجدی، ع.، و شکوه فر، ع.۱۳۸۷.تعیین مناسب ترین دور آبیاری ذرت تابستانه با استفاده از تشت تبخیر کلاس A در شهرستان اهواز، دومین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، اهواز، دانشگاه چمران.
اله­دادی، ا.، مؤذن قمصری، ب. ، و اکبری، غ. ع. 1336. بررسی کاربرد پلیمرهای سوپرجاذب به عنوان راهکاری مهم درکاهش اثرات تنش خشکی در گیاهان زراعی. مجموعه مقالات نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، صص 163-113.
 ﻓﺎﺿﻠﻲ رﺳﺘﻢ ﭘﻮر، م.، ﺛﻘﻪ اﻻﺳﻼﻣﻲ، م .، و  موسوی، غ. 1389. ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ و ﺳﻮﭘﺮ ﺟﺎذب ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮی ﻧﺴﺒﻲ آب و ﺷﺎﺧﺺ ﻛﻠﺮوﻓﻴـﻞ ﺑﺮگ و راﺑﻄﻪ آن با ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ ذرت . ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژی ﮔﻴﺎﻫﺎن زراعی، جلد 8، شماره 2، صص 31-19.
کوهستانی، س.، اصغری، ن.، و مقصودی، ک. 1388. مطالعه اثر هیدروژل سوپرجاذب بر عملکرد ذرت تحت شرایط تنش خشکی. مجله تحقیقات آب ایران، جلد 3، شماره 5، صص 78-71.
موذن قمصری، ب.، اکبری، غ. ع.،  ظهوریان، م. ج.، و نیک نیایی، ا. ب. ۱۳۸۸. بررسی عملکرد و شاخص­های رشد گیاه ذرت علوفه ای (.Zea mays. L ) تحت تاثیرکاربرد مقادیر مختلف پلیمرسوپرجاذب (سوپرآب 200-A ) تحت شرایط تنش خشکی، فصلنامه علوم گیاهان زراعی ایران،  جلد40، شماره 3، صص 1-8.
نادور، ا.، اردکانی، م. ر.، نورمحمدی، ق و نجفی، ا. 1384. بررسی اثر چهار سطح آبیاری قطره­ای، نواری برکارایی مصرف آب و صفات مورفولوژیک ذرت (رقم سینگل کراس 700)، مجله زراعت و اصلاح نباتات ایران، جلد 1، شماره 1، ص 73-63.
Betran, F.J., Beck, D., Banziger, M. and Edmeades, G.O. 2003. Secondary traits in parental inbreeds and hybrids under stress and non-stress environments in tropical maize". Field Crops Research 83: 51-65.
Blum, A. 1974. Genotypic response in sorghum to drought stress, II. Leaf tissue water relations. Crop Science 14: 691-692.
Boomsma C.R. and Vyn, T.J. 2008. Maize drought tolerance: Potential improvements through arbuscular mycorrhizal symbiosis. Field Crops Research 108: 14-31.
Borrell A.K., Hummer, G.L. and Douglas, A.C.L. 2000. Dose maintaining green leaf in sorghum improve yield under drought I. leaf growth and senescence. Crop Science 40:1026-1037.
Cakir R, 2004. Effect of water stress at different development stages on vegetative and reproductive growth of corn Field Crops Research
Chandrasekar, B. R., Ambrose, G. and Jayabalan, N. 2005. Influence of biofertilizers and nitrogen source level on the growth and yield of Echinochloa frumentacea (Roxb) Link. Journal of Agriculture andTechnology, 1(2): 223-234
Chaudhary, G. R. 1999.  Response of fenugreek to seed rate and fertilizer   application.  Indian Journal of Agronomy, 44: 427–9.
Hopkins, W.G. and Huner, N. P. 2004. Introduction to plant physiology (3rd Ed.)". John Wiely and Sons. Inc. New York, P560.
Jahan, M., Kamayestani, N. and Ranjbar, F. 2013. The feasibility of using superabsorbent moisture to reduce drought stress in corn in a low input system. Agroecology 5 (3): 272-281
Mao, R., Islam, S., Xue, X., Yang, X., Zhao, X. and Hu, Y. 2011. Evaluation of a water-saving superabsorbent polymer for corn (Zea maize L.) production in arid regions of Northern China. African Journal of Agricultural Research 6(17): 4108-4115.
Molla, A.,H., Shamsuddin, Z.,H., Halimi, M.,S., Morziah, M., and Putech, A.,B. 2001. Potential for enhancement of root growth and nodulation of soybean co-inoculated with Azospirillum and Bradyrhizobium in laboratory systems. Soil Biology and Biochemistry 33: 457-463.
Monnig, S. 2005. Watter saturated super- absorbent polymers used in high strength concrete. Journal of Otto- Graf 3: 16. 193-202.
Nazarli, H., Zardashti, M.R., Darvishzadeh, R. and Najafi S. 2010. The effect of water stress and polymer on water use efficiency, yield and several morphological traits of sunflower. Notritional Science and Biology 2(4), 53-58.
Nelson, B. 2002. Stress and the common corn plant. Summary of presentation at sw Indiana crop conference internet. www.king corn.
Sharma, A. K. 2003. Bio fertilizers for sustainable agriculture. Agrobius, India.125pp.
Shaharoona, B., Arshad, M., Zahir, Z. A., and Khalid, A. 2006. Performance of pseudomonas spp. containing acc-deaminase for improving growth and yield of maize (Zea mays L.) in the presence of nitrogenous fertilizer. Soil Biology and Biochemistry38: 2971-2975.
Sturz, A. V. and Christie, B.R. 2003. Beneficial microbial Allelopathies in the root zone: The management of soil quality and plant disease with rhizobactria. Soil Till Research 72: 107-123.
Violent, H. G. M. and Portugal, V. O. 2007. Alternation of tomato fruit quality by root inoculation with plant growth-promoting rhizobactria (PGPR): Bacillussubtilis BEB-13bs. Scientia Horticulture 113: 103-106.
Wu, S. C., Cao, Z. H., Li, Z. G., Cheung, K. C. and Wong, M. H. 2005. Effect of bio fertilizer containing Nfixer, P and K solubilizes and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma 125: 155-166.
Wu, L., Liu, M. and Liang, R. 2008. Preparation and properties of a double-coated slow-release NPK compound fertilizer with superabsorbent and water-retention. Bioresource Technology, 99: 547-554.